grace-arm
Գրեյս Հոփեր՝ անհաջողակ դիմորդից մինչև գերպահանջված ՏՏ գիտնականկան կամ լեդի bug
ՏՏ ոլորտի առաջատար կանանցից մեկը, ամերիկացի Գրեյս Հոփերը, լինելով լրջագույն հայտնագործություններ...
UADay bannerfor web
Հայաստանի ինտերնետ դիմակայության ինդեքսը բարելավվել է. «Ինտերնետ դիմակայության ինդեքս - Պուլս». զեկույց 2024
Հայաստանը շարունակաբար բարելավում է ինտերնետային դիմակայության ցուցանիշը՝ կայուն...
hackers-post-arm
Հաքերներ՝ սևից մինչև սպիտակ
Հաքերներն այն մասնագետներն են, ովքեր, շրջանցելով անվտանգության համակարգերը, ներխուժում...
IGF Kristina Hakobyan
Քրիստինա Հակոբյան. «Աշխատում ենք արձագանքել թվային աշխարհի խնդիրներին»
Հայաստանի ազգային դոմենի՝ .am-ի և «Ինտերնետ հանրութուն» ՀԿ-ի երեսնամյակին անդրադարձել...

UADay2025` Զարգացնելով IDN, EAI և նոր gTLD հնարավորությունները

«Ինտերնետ հանրություն» ՀԿ-ն, հանդիսանալով «Համընդհանուր ընդունում» միջազգային շարժման ակտիվ մասնակից, արդեն երկրորդ անգամ Երեւանում կգումարի տարածաշրջանային համաժողով։UADay2025-ը տեղի կունենա «Զարգացնելով...

Դոմենային անունների օգտագործման խախտումներ

Ինչպես գրանցել դոմեն «.հայ» եւ «.am» տիրույթում

  • Համոզվեք, որ ձեր նախընտրած դոմենը ազատ է ։
  • Ծանոթացեք «.am» եւ «.հայ» տիրույթում դոմենային անունների գրանցման քաղաքականությանը եւ տեխնիկական պահանջներին։
  • Ընտրեք Ռեգիստրարին՝ ներկայացված ցանկից։
  • Դոմենային անունը գրանցելու համար անցեք Ռեգիստրարի կայք կամ այցելեք գրասենյակ։
  • «.am» եւ «.հայ» տիրույթում դոմենային անունը գրանցվում է առնվազն 1 տարի ժամկետով, որը հետագայում հնարավոր է երկարաձգել՝ դոմենի գրանցման ժամկետի լրանալու պահին հաջորդած 45 օրում։

Ինտերնետի կառավարումը. միանալով միջազգային նախաձեռնությանը

ArmIGF–ն ամեն տարի գումարվող համաժողով է, որը համախմբում է պետական, հասարակական, մասնավոր հատվածների ներկայացուցիչներին։ Քննարկվում են ինտերնետի կառավարմանն առնչվող հարցերն...

Միջազգային արշավ՝ ի նպաստ ՏՀՏ-ում աղջիկների ներգրավման

Girls in ICT-ն միջազգային արշավ է։ Կազմակերպվում է ամեն տարի։ Ներառում է ամենատարբեր ձեւաչափի միջոցառումներ։ Նպատակը տեղեկատվական եւ հաղորդակցական տեխնոլոգիաների...

Թվային գրագիտություն եւ անվտանգություն. հնարավորությունների դպրոց

ArmSIG-ն ամենամյա դասընթացների շարք է։ Սկզբում նախատեսված է եղել ուսանողների, ուսուցիչների եւ լրագրողների համար։ Իսկ երրորդ դպրոցից դասընթացներին մասնակցելու հնարավորություն...

Գործընկերներ

«.am» ռեգիստրը՝ ի դեմս «Ինտերտնետ հանրություն» ՀԿ-ի, ccNSO-ի անդամ է 2005-ից։

Երկրի կոդի անունների աջակցության կազմակերպությունը (ccNSO) կառավարչական մարմին է եւ գործում է Հատկացված անունների ու համարների ինտերնետ կորպորացիայի (ICANN) կազմում։ 

ccNSO-ն համախմբում է ISO 3166-ի ցանկում ներառված աշխարհի տարբեր երկրների ավելի քան 170 ռեգիստր կառույցների` երկրի կոդի վերին մակարդակի դոմեններ կառավարողների (ccTLD): 

ccNSO-ն ստեղծվել է 2003-ին։ Այն հարթակ է տրամադրում  ccTLD կառավարիչներին՝ հանդիպելու եւ քննարկելու ռեգիստրներին հուզող համընդհանուր հարցերը, համագործակցելու տեխնիկական եւ լավագույն փորձի փոխանակման նպատակով։ 

ccNSO-ն կառավարչական խորհուրդը բաղկացած է 18 անդամներից, որոնցից 15-ն ընտրվում են ccNSO անդամ-երկրներից, 3-ին նշանակում է ICANN-ի ընտրող հանձնաժողովը։ 

«Ինտերնետ հանրություն» ՀԿ-ն՝ որպես վերին մակարդակի «.am» եւ «.հայ» տիրույթների կառավարիչ (ccTLD), 2004-ից CENTR-ի լիիրավ անդամ է։ 

Եվրոպական վերին մակարդակի դոմենների ռեգիստրների խորհուրդը (CENTR) համախմբում է եվրոպական երկրների դոմենների կառավարիչներին։ Այն ունի լիիրավ՝ 53 եւ ասոցացված 9 անդամ։ Նրանք պատասխանատու են ողջ աշխարհում գրանցված դոմենային անունների ավելի քան 80%-ի համար:

CENTR-ի նպատակն է խթանել ռեգիստրների՝ ccTLD-ների աշխատանքի որակի բարձրացումը, ինչի համար մշակում է համապատասխան չափորոշիչներ, նպաստում լավագույն փորձի տարածմանը: Խորհրդի լիիրավ անդամակցությունը բաց է դոմենների ռեգիստր վարող կազմակերպությունների, կորպորացիաների եւ անհատների համար։ 

Եվրոպական վերին մակարդակի դոմենների ռեգիստրների խորհրդի անդամ-երկրների կառավարիչները (ccTLD) անկախ են նաեւ տարբեր կանոնակարգերի ու գրանցման ընթացակարգերի առումով։ CENTR-ը հավաքում եւ փաստաթղթավորում է ccTLD ռեգիստրների փորձը, օժանդակում դրանց փոխանակմանը՝ տեխնիկական, գործառնական եւ իրավական ուղղություններով։ 

Ինտերնետ հանրություն կազմակերպությունը՝ ISOC-ը գործում է Ինտերնետը բոլորի համար տեսլականով։ Աջակցում եւ նպաստում է ինտերնետի զարգացմանը՝ որպես գլոբալ տեխնիկական ենթակառուցվածք, ինչպես նաեւ որպես մարդկանց կյանքը բարելավելու ռեսուրս:

ISOC-ը փնտրում է համագործակցության եզրեր այդ նպատակների իրականցմանը ձգտող բոլոր ինստիտուտների եւ անհատների հետ:

ISOC գործունեության հիմնական ուղղություններն են՝

  • Կառուցել եւ աջակցել ինտերնետի աշխատանքին նպաստող համայնքներին,
  • Խթանել, զարգացնել եւ կիրառել ինտերնետի ենթակառուցվածքները,
  • տեխնոլոգիաները եւ բաց ստանդարտները
  • Ներդնել ինտերնետին վերաբերող նույնական քաղաքականություն:

Դոմենային անունների եւ IP հասցեների գրանցման ինտերնետ կորպորացիան՝ ICANN –ը, հիմնադրվել է 1998-ին: Այն շահույթ չհետապնդող, բազմաշահառու կազմակերպություն է։

ICANN-ի գերնպատակն է՝ ապահովել ինտերնետի անվտանգությունը, կայունությունն ու փոխգործունակությունը:

Կազմակերպությունը պատասխանատու է ինտերնետի անունների եւ IP հասցեների հետ կապված տվյալների բազաների պահպանման ու ընթացակարգերի համակարգման, ինչպես նաեւ քաղաքականության մշակման համար:

ICANN–ը չի վերահսկում ինտերնետում տեղադրվող բովանդակությունը, այն չի կարող դադարեցնել սպամի տարածումը կամ հաքերային հարձակումները, չունի միանձնյա վերահսկողություն ինտերնետում, բայց իր համակարգող դերի շնորհիվ կարեւոր ազդեցություն ունի ինտերնետի ընդլայնման եւ զարգացման գործընթացի վրա:

«Ինտերնետ հանրություն» ՀԿ-ն անդամակցում է Եվրոպական IP հասցեների ցանցերի համակարգման կենտրոնին (RIPE NCC)՝ 2010-ից:

RIPE NCC շահույթ չհետապնդող, անդամակցության սկզբունքով գործող կազմակերպությու է։ Այն տեխնիկական համակարգման միջոցով աջակցում է Եվրոպայում, Մերձավոր Արեւելքում եւ Կենտրոնական Ասիայի որոշ տարածաշրջաններում ինտերնետային ենթակառուցվածքների զարգացմանը: Կազմակերպությունը հանդես է գալիս որպես Տարածաշրջանային ինտերնետ ռեգիստր (RIR) եւ նշված տարածաշրջանի անդամներին տրամադրում է գլոբալ ինտերնետ ռեսուրսներ ու հարակից ծառայություններ (IPv4, IPv6 եւ AS թվերի ռեսուրսներ):

RIPE NCC անդամ են հանդիսանում հիմնականում ինտերնետ եւ հեռահաղորդակցության ծառայություններ մատուցող կազմակերպություններ ու խոշոր կորպորացիաներ, որոնք տեղակայված են Եվրոպայում, Մերձավոր Արեւելքում եւ Կենտրոնական Ասիայի որոշ տարածաշրջաններում:

Եվրոպական IP հասցեների ցանցերի համակարգման կենտրոնը, հանդիսանալով ինտերնետային եզակի համարների ռեսուրսների եւ բաց, ներառական, համագործակցային ինտերնետ մոդելի վստահելի կառավարիչ, նպաստում է կայուն եւ նորարար ինտերնետի զարգացմանը:

RIPE NCC-ի  գործառույթներն են՝

  • Կապը կառավարությունների եւ ոլորտին առնչվող կազմակերպությունների հետ,
  • 13 արմատային անունների սերվերներից մեկի՝ K-root սերվերի կառավարումը,
  • Երթուղիչ տվյալների բազայի տեղակայումը,
  • ENUM ծառայության տրամադրման համակարգման աջակցությունը,
  • Ցանցի անկողմնակալ չափումը, որը տրամադրում է ինտերնետի աշխատանքի վերաբերյալ հանրությանը հասանելի եւ հեղինակավոր վիճակագրություն։

«Ինտերնետ հանրություն» ՀԿ-ն՝ որպես «.am» եւ «.հայ» դոմենների կառավարիչ, անդամակցում է Ասիայի եւ խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում ccTLD ռեգիստրների ասոցիացիային (APTLD)՝ 2015-ից ասոցացված անդամ է։ 

Ասոցիացիան գործում է որպես ասիական-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում դոմենային անունների ռեգիստրների տեխնոլոգիական եւ գործառնական խնդիրների վերաբերյալ տեղեկատվության փոխանակման համաժողով:

Ասիայի եւ խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում ccTLD ռեգիստրների ասոցիացիան՝ APTLD-ն նպաստում է անդամների միջեւ դոմենային անունների գրանցման հմտությունների զարգացմանը եւ փորձի փոխանակմանը։ Այն նաեւ դոմենների կառավարման ու գրանցման քաղաքականությունը քննարկելու հարթակ է։

«Ինտերնետ հանրություն» ՀԿ-ն անդամակցում է Հատկացված անունների եւ համարների ինտերնետ կորպորացիայի (ICANN) «Ընդլայնված համայնք» (At-Large) կառույցին՝ 2012-ից։

At-Large –ին անդամակցում է աշխարհի շուրջ 250 կազմակերպություն (ALS) եւ շուրջ 120 անհատ։

Կառույցը զբաղվում է դոմենային անունների համակարգի տեխնիկական կառավարման քաղաքականության կարգավորման հարցերով։ Նպատակը ինտերնետ օգտագործողների շահերը ներկայացնելն է:

At-Large – ի մաս է Ասիայի եւ խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի ընդլայնված համայնքի կազմակերպությունը (APRALO), որին անդամակցում են քաղաքացիական հասարակության եւ շահույթ չհետապնդող կազմակերպություններ, անհատներ։

APRALO-ն, տարածաշրջանային այլ կազմակերպությունների հետ դոմենային անունների համակարգի անվտանգությունը, մատչելիությունը եւ կայուն աճը խթանելու նպատակով ձեռնարկում է չարաշահումները եւ դոմենների հնարավոր զուգակցումները կանխելու քայլեր:

«Ինտերնետ հանրություն» ՀԿ-ն Կիբեռանվտանգության փորձաքննության համաշխարհային համաժողովի (GFCE՝ Global Forum on Cyber Expertise) գործընկերն է 2024-ի դեկտեմբերից։

GFCE-ն համաշխարհային կիբեռ կարողությունները զարգացնելու եւ արդյունավետորեն համակարգելու միջազգային ջանքերը միավորող հարթակ է։

Ստեղծվել է 2015-ին՝ Հաագայում կիբեռ տարածության վերաբերյալ գլոբալ կոնֆերանսի ժամանակ։ Ապահովում է կիբեռ անվտանգության ոլորտում համաշխարհային գիտելիքների փոխանակում եւ աջակցություն՝ միջազգային կազմակերպությունների, պետական մարմինների եւ մասնավոր հատվածի միջեւ, ինչը հնարավորություն է տալիս արագ արձագանքել կիբեռ սպառնալիքներին եւ խոչընդոտներին։

Աշխատում է բաց, խաղաղ, անվտանգ թվային աշխարհում յուրաքանչյուրին ՏՀՏ-ի հնարավորությունների հասանելիությունն ապահովելու ուղղությամբ։